archeologie

Aan Nehalennia

Posted by

Nehalennia-altaar - Rijksmuseum van Oudheden, Leiden; CC by (bewerkt door JudyElf)

Stuurvrouwe onder je schelpbaldakijn,
we brengen je brood en we brengen je fruit
voor we uitvaren, op naar Britannia.

Stoere schippers zijn wij op de Schelde, de Rijn,
maar de wijde Noordzee maakt ons nietig en klein.
Daar zijn we geen helden, o nee!

We varen met vissaus, we varen met zout
dus we vrezen de wraak van de zee.
We varen met wijn en met potten van klei
dus het land gaat altijd met ons mee.

We leggen ons lot in jouw handen,
zorg jij dat de kustvuren branden.
We ontsteken flambouwen en zingen een lied.
Ooit gaan we ten onder, maar dit keer nog niet.

Gegroet Nehalennia, wij gaan aan boord.
Stuurvrouwe onder je schelpbaldakijn,
breng ons veilig hier terug aan de kade,
met schatten beladen, door niemand beroofd.

Je hond doet een hap naar de maan,
draait zich om, kijkt ons kwispelend aan.
Wil dat zeggen: akkoord?

Dan komt hier als dank straks een altaar te staan
met daarop, in ons beste Latijn:
Voor Nehalennia, beloofd is beloofd.

© Judy Elfferich

.
Over de godin Nehalennia

Als wij zijn verdwenen

Posted by

.
Lege straten, uitgestorven pleinen…
Dat doet me denken aan mijn project met Monique Laros, over de ar­cheo­lo­gie van de toe­komst.

Wat blijft er ooit over van onze cul­tuur?
Hoe zullen mensen over pakweg dui­zend jaar kij­ken naar spul­len van ons die ze vin­den: een munt, een vork, een teddybeer?

Josine Peters, Diervormig ding - uit: Laatmoderne schatten
[klik op plaatje om verhaal te lezen]

Wat zullen ze denken van een skate­board, een bad­eend, een schaar, een ver­keers­bord?
Of van een kleer­hanger, een barbie­pop?

Klik op het plaatje om het digiboek Laatmoderne Schatten door te bladeren:

Meer projecten
Meer digiboeken

De Sloddervis

Posted by

Sloddervis

‘Wat zou het’, zei de Sloddervis,
‘dat ik geen slimmerd ben?
Ik weet wat slijk, wat modder is
en verder niks. Nou en?

Die evolutie, leuk idee
maar waar moet het naartoe?
Nee dank je wel, ik doe niet mee,
voor mij niet dat gedoe.

Waar alles mee begonnen is:
een slijmig klontje beest –
veel slomer dan een Sloddervis
kan dat nooit zijn geweest.

Ik hoef geen vleugels, klauwen,
geen slurf, gewei of bult.
Ik voel niks voor miauwen
en ben geen tiep dat brult.

Ik denk dat ik mijn modder mis
als paard of papegaai.
Dus blijf ik lekker Sloddervis,
oersimpel en oersaai.

Sterf ik straks uit? Mij best, oké.
Dan word ik nooit reptiel
of eekhoorn, vos of chimpansee.
Dan word ik dus fossiel.

Zo’n wereld-na-de-Sloddervis
is eenmaal ook voorbij.
Gaat die naar de verdommenis,
dan mooi wel zonder mij.

De oerstaat is mijn element,
mijn lat ligt niet zo hoog.
Word jij maar stinkdier of serpent
of paleontoloog.’

© Judy Elfferich

Megaloceros giganteus

Posted by

2

Reuzenhert, prehistorische kunst in de grot van Lascaux

Lang lag het begraven
in zeeëndiep zand,
het dier dat verdween.
Flinters tand, splinters been.

Tijden vervlogen en
duinen verschoven
en toen kwamen wij.

We baggerden havens,
we zeefden de zee:
oud zand werd nieuw land
waar kersverse vogels,
oerkippen van ijzer,
nu druk staan te pikken.

Ik klom op het duin
voor een blik in de verte
en doezelde weg
met zout op mijn lippen,
mijn zakken vol schelpen.

Zo vond mij de Zandwacht,
boog over me heen, wreef
de slaap uit mijn ogen –

Toen dreunde de grond
vanuit duistere lagen
en over het zeestrand
gleed dwars door de tijd
de schaduw voorbij
van dat grootse gewei.

Het reuzenhert sprong,
oud was Aarde en jong.

© Judy Elfferich

BoekieBoekie 98
Dit gedicht staat in BoekieBoekie 98: ‘Ver weg, dichtbij’. Ik schreef het na een bezoek aan De Zandwacht, een groot kunstwerk op de Tweede Maasvlakte. In het opgespoten Noordzee­zand daar worden veel fossielen uit het Pleistoceen gevonden, o.a. van mammoeten, reuzen­herten en hyena’s. In BoekieBoekie 98 staan nog meer Zandwacht­gedichten, ook van kinderen.

De Zandwacht
Oervondstchecker Tweede Maasvlakte

Vaasverhaal over gulzige plant

Posted by

.
Steve Simons en Sonya Nevin maken animaties van scènes op oud-Griekse vazen. Soms werken ze daarbij samen met jongeren, in een schoolproject.

Op de vaas in het filmpje hieronder zie je een vrouw die met eieren jongleert en haar assistent. Tussen hen in staat een plant. De middelbare scholieren die het storyboard maakten, gaven de plant de hoofdrol.

Over deze animatie: klik.
Meer vaasanimaties: klik.

Koppoters op berkenbast

Posted by

2

 
Onfim woonde halverwege de dertiende eeuw in Novgorod (nu: Veliki Novgorod), in Noord-Rusland. Hij leerde niet schrijven op papier, maar op boomschors. Soms tekende hij daar poppetjes bij:
Koppoters op berkenbast - foto: Jos Schaeken, CC by-nc-nd
Aan de harkhanden kun je zien dat hij het tellen hier nog niet helemaal onder de knie heeft :-)

Er zijn zeventien stukjes berkenbast gevonden met schrijfsels en droedels van Onfim. Naast een tekening van een ruiter te paard schreef hij zijn naam. Zo weten we hoe hij heette.

Jos Schaeken, Stemmen op berkenbast (online publicatie OAPEN library)
Gevonden via: het blog van boekhistoricus Erik Kwakkel

Laatmoderne Schatten

Posted by

.
Stel dat onze cultuur ergens in deze eeuw wordt weggevaagd…
Wat zullen mensen in 3013 dan denken als ze dingen vinden uit onze tijd?
Dit digiboek beantwoordt die vraag!

Klik op het plaatje om het door te bladeren:

Kinderen uit het jeugdatelier (6-7 jaar) maakten linosneden van eigentijdse voorwerpen.
Volwassen schrijfcursisten verdiepten zich in de archeologie van de toekomst:
zij beschreven diezelfde voorwerpen als ‘laatmoderne schatten’ gevonden in 3013.

Dit boekje wordt vertoond tijdens de vijfde Bredase Cultuurnacht (vrijdag 25 januari).
De lino’s & teksten zullen deel uitmaken van de expositie Modern Times in mei-juni 2013.

Meer projecten
Meer digiboeken

Oer-animaties

Posted by

.
Zo zou het gegaan kunnen zijn, 30.000 jaar geleden:

Mijn speer is af. Morgen mag ik voor het eerst mee uit jagen. Onze tovenaar laat me binnen in de grot waar hij het vuur bewaart.
En dan gebeurt het. Hij vangt dieren in het schijnsel van zijn fakkel, ze komen tot leven en vallen stil naar zijn wil. Ik voel de macht van mens over dier. Deze speer zal de prooi doden. Dit vuur zal de prooi roosteren.
Ik ben klaar voor de jacht.

Sommige oude rotstekeningen tonen, door of naast elkaar, verschillende versies van eenzelfde dier. Bij afwisselend beschijnen lijkt dat dier zich te strekken, te rennen of met zijn staart te slaan.
Zo’n filmisch effect geeft ook een (bot)schijfje met aan beide kanten hetzelfde prooidier erin gekrast: eerst overeind, dan aangeschoten. Trek een koord door de twee gaten, draai het schijfje snel rond en je ziet de prooi geraakt worden en vallen.

Prehistorische ‘animatiefilms’ ontdekt in Franse grotten (Scientias.nl)
Animation in Palaeolithic art: a pre-echo of cinema (Antiquity)
Meer oer-animaties

Voer voor archeologen

Posted by

.
Het thema van Open Monumentendag 2008 was ‘Sporen’.
Op het binnenplein van Nieuwe Veste in Breda krasten die dag kinderen (en ouders) in kleitabletten. Om een spoor na te laten voor mensen van later, beschreven en tekenden ze dingen van nu:

kleitablet fiets kleitablet paard kleitablet drumstel
Fiets Paard Drumstel
kleitablet sleutel sleutelgat Kleitablet I-pod Kleitablet reuzenrad
Sleutel I-pod Reuzenrad
kleitablet geld kleitablet tent kleitablet boterham met hagelslag
Geld Tent Boterham met hagelslag

[Klik op foto’s voor vergroting]

De kleitabletten hebben een week liggen drogen, daarna werden ze heel heet gebakken. Nu zijn ze zo hard als steen. Ze blijven langer goed dan boeken, cd’s en foto’s.

Tot eind oktober hangen ze op de jeugdafdeling van de Centrale Bibliotheek aan de Molenstraat. Dan stoppen we alle kleitabletten in een kist; die gaan we begraven bij het Kasteel van Breda. Daar zullen ze van opkijken, de archeologen in 2608 of 3008!