.
Tristan Tzara bedacht het, Yeju Choi doet het voor:
In de Nederlandse versie gaan de knipsels in een hoge hoed. Ook daarmee heel voorzichtig schudden!
Tekst van het gedicht: Frans, Engels
Over dada, + Nederlandse vertaling van het gedicht
Over Tristan Tzara
Schrijfidee met een snufje hekserij
Er zijn dingen die nou eenmaal niet kunnen.
Maar soms denk je: ik wou dat ik kon toveren – dan wist ik wel wat ik zou doen!
Wat zou jij voor elkaar willen krijgen of willen veranderen? (Bijvoorbeeld op het gebied van liefde, schoonheid, talenten, geld, gezondheid, geluk, gemak…)
Kies één wens uit.
✒︎
Schrijf die wens, in één of twee woorden, midden op een groot vel papier.
Maak dan een associatiespin: laat vanuit het midden slierten groeien van de woorden die achtereenvolgens in je opkomen, met cirkels eromheen en pijlen ertussen. Dat is magisch, dat helpt :-)
Als er niets meer komt, begin je een nieuwe sliert. Tot het hele vel vol is.
✒︎
Welke woorden uit je associatiespin brengen je op ideeën voor passende ingrediënten?
Welke bewerkingen passen bij jouw magische doel?
✒︎
Een echt heksenrecept uit de middeleeuwen:
HOE KRIJG JE EEN MEISJE ZOVER DAT ZE IN HAAR HEMD DANST
Men neme wilde marjolein, zuivere oregano, wilde tijm, verbena, myrteblaadjes, samen met drie blaadjes van de noteboom en drie kleine scheuten venkel, een en ander geplukt in de Sint-Jans-nacht, in de maand juni, voor zonsopgang.
Droog alles in de schaduw, vermaal het en haal het door een fijne zeef, en wil men dit aangename spel spelen, blaas dan de pulver in de lucht waar het meisje zich bevindt zodat ze het opsnuift, of laat het haar inhaleren als tabak; effect zal onmiddellijk volgen.
Een beroemde schrijver voegt eraan toe dat het effect des te zekerder zal zijn als je dit ondeugende experiment uitvoert op een plek waar lampen branden die worden gevoed met het vet van hazen of jonge bokjes.
Uit: Wonderlijke geheimen van Albertus Magnus (geciteerd door Julio Cortázar in Reis om de dag in tachtig werelden)
✒︎
Voor extra inspiratie:
– Steek je neus in je kruidenrek of je kruidentuintje. Of bezoek een kloostertuin.
– Raadpleeg de Wikipedia-lijst van wilde planten: klik.
✒︎
De tekst van een recept zit ongeveer zo in elkaar:
Titel: Wat moet het worden en waar is het voor?
– Wat heb je nodig?
– Wat moet je daarmee doen?
– Waar moet je bij de bereiding speciaal op letten?
– Hoe dien je het op? (En eventueel: bij wat voor gelegenheid?)
✒︎
Schrijf op basis van dit stramien je eigen magische recept.
Ik ben benieuwd!
Af en toe een schrijfidee in je mailbox?
Meld je aan voor mijn tips & nieuwtjes.
Deel dit schrijfidee gerust met anderen, maar vermeld dan wel mijn naam.
Licentie: CC by-nc-sa. Commercieel gebruik is niet toegestaan.
Een geslaagd sinterklaasgedicht maken is minder lastig dan het lijkt. Beperk je tot één onderwerp, maak het jezelf niet te moeilijk, en hou rekening met je publiek!
Maak van een mug een olifant
Streef niet naar volledigheid of relevantie. Wat oom Henk dit jaar allemaal heeft meegemaakt, weten we wel. (Of juist niet. Dan kun je de plank akelig misslaan.)
Ga liever uit van iets kleins en overzichtelijks. Haar afgeknipt, sleutels verloren, paardrijles, enkel verstuikt, altijd een rode sjaal om. Dat werk. Met overdrijving en ironie is van iedere prozaïsche mug een poëtische olifant te maken.
– Verwacht niet dat Sint je nog herkent als je telkens een ander kapsel hebt!
– Hoe zou een wereld zonder sleutels eruitzien?
– Sints herinneringen aan zijn eerste schimmelrijles.
– Welke blessures kan Piet wel niet oplopen op het dak?
– Ode aan rood.
Hou het kort, hooguit één kantje.
✒︎
Bepaal eerst je onderwerp:
– eigenschap/belevenis van de ontvanger?
(baard, slordigheid, dieet, examen, kat, dansles)
– kenmerk/betekenis van het cadeau?
(zorgt voor …, helpt tegen …, past bij …, lijkt op …)
– actualiteit?
(chocola maakt gelukkig, robots rukken op)
✒︎
Kies dan een passende vorm:
Zonder rijm
– dialoog?
(voer Sint, Winkelpiet, Inpakpiet enz. sprekend op)
– naamdicht/acrostichon?
(beginletters van versregels vormen naam of kreet)
Met rijm
– bestaand (sinterklaas)versje als stramien?
(volg het metrum, handhaaf de herkenningsregels)
– rijmschema abcb of abca?
(veel mogelijkheden, soepel en onnadrukkelijk)
✒︎
Besteed aandacht aan de presentatie:
Geef de ontvanger houvast bij het voorlezen. Moet de tekst gezongen worden? Zet dat er dan boven. Markeer zo nodig woorden die beklemtoond moeten worden. Laat bij een acrostichon de beginletters opvallen, anders heb je voor niks gezwoegd :-)
Handschrift
Alleen doen als je echt een leesbaar handschrift hebt! Schrijf extra duidelijk en niet te klein.
Print
Kies een ‘gewoon’ lettertype, geen sierletters. Iets groter corps, ruime regelafstand, heldere lay-out.
Af en toe een schrijfidee in je mailbox?
Meld je aan voor mijn tips & nieuwtjes.
Deel deze tips gerust met anderen, maar vermeld dan wel mijn naam.
Licentie: CC by-nc-sa. Commercieel gebruik is niet toegestaan.
Schrijfidee: Zet je tanden in een vreemde vraag
Geen fijnere schrijfimpuls dan een rare vraag.
En zo’n vraag hoef je niet eens zelf te verzinnen! Deze tien vond ik op het internet: *
– Dromen slakken ook?
– Kun je pingpongen op de maan?
– Waar blijven gedachten?
– Wat gebeurt er als het op aarde plotseling helemaal stopt met waaien?
– Plassen vissen?
– Hoe weet een pijnstiller waar je pijn hebt?
– Oudejaarsvuurwerk moet kwade geesten verdrijven. Maar goede geesten dan: zijn die knalvast?
– Weten bomen waar andere bomen staan? Hoe komt het dat ze elkaar niet raken of verdrukken?
– Tot hoever kun je tellen?
– Hadden mensen vroeger een staart?
*) Op goeievraag.nl en op de website van de Nationale Wetenschapsquiz.
✒︎
Kies één vraag uit – liefst eentje waarbij je niet wordt gehinderd door enige kennis van zaken – en noteer:
– een voor de hand liggend antwoord,
– een vergezocht antwoord,
– een oliedom antwoord,
– een superslim antwoord,
– een vreselijk vaag antwoord,
– een uitermate exact antwoord.
✒︎
Bedenk bij enkele of alle antwoorden verschillende (goede, slechte, enz.) argumenten.
✒︎
Wat wordt het?
Een gedicht, met de uitgangsvraag als titel?
Een liedtekst, met een vragend refrein en antwoordende coupletten (of andersom)?
Of nog iets anders?
Ik ben benieuwd!
Af en toe een schrijfidee in je mailbox?
Meld je aan voor mijn tips & nieuwtjes.
Deel dit schrijfidee gerust met anderen, maar vermeld dan wel mijn naam.
Licentie: CC by-nc-sa. Commercieel gebruik is niet toegestaan.
Schrijfidee voor de Maand van het Spannende Boek:
Wat denk je:
– Bij wat voor huis of gebouw hoort deze deur?
– Waar staat dat huis of gebouw?
– Zijn er geluiden te horen als je erlangs loopt?
– Wat is er te zien door de ramen?
✒︎
Bekijk de foto nog eens goed (klik); misschien vallen je nu meer details op.
Het is belangrijk dat je dit allemaal noteert. Achter deze deur is namelijk een moord gepleegd.
✒︎
Wat voor gruwelijks heeft zich afgespeeld achter die deur…? Jouw speurder* komt binnen en vóelt dat het niet koosjer is.
Schrijf die scène, waarin het vooral om sfeer en intuïtie gaat.
*) Sherlock Holmes, Miss Marple, Peter R. de Vries, Sarah Lund… of iemand van wie we nog nooit gehoord hebben?
✒︎
Vervolgens ontdekt je speurder iets waardoor hij/zij wéét dat het niet koosjer is.
Schrijf ook die scène, waarin hersenwerk wordt verricht.
✒︎
Lees beide teksten over.
Schrap en herschrijf. Probeer te vertonen i.p.v. te vertellen.
✒︎
Wat wordt het: een thrillerfragment, een interview, een politierapport? Of nog iets anders?
Ik ben benieuwd!
Af en toe een schrijfidee in je mailbox?
Meld je aan voor mijn tips & nieuwtjes.
Deel dit schrijfidee gerust met anderen, maar vermeld dan wel mijn naam.
Licentie: CC by-nc-sa. Commercieel gebruik is niet toegestaan.
Schrijfidee bij het thema van de komende Boekenweek:
Zoek combinaties van ‘groot’ en ‘klein’ nieuws. Uit de buitenwereld en privé.
Ga uit van een krantenkop die herkenning oproept:
Sven Kramer heeft last van zijn rug – Dat heb ik ook.
Of andersom, zoek een krantenkop bij je eigen nieuws:
Onze kliko is zoek – Ruimteafval veroorzaakt problemen.
✒︎
Kies één combinatie uit. Wat lijkt op elkaar? Wat is anders?
(Zou Sven óók hulp nodig hebben bij het aantrekken van zijn sokken?)
Welke overeenkomst kun je benadrukken? Welk contrast kun je extra aanzetten?
Overdrijven mag!
✒︎
Bouw je tekst als volgt op:
KOP
Alinea over het ene nieuwsfeit
(klein of groot)
Kopje dat begint met Ondertussen…
Alinea over het andere nieuwsfeit
(groot of klein)
Alinea waarin je beide nieuwsfeiten verbindt
✒︎
Ben je uitgegaan van ‘groot’ nieuws?
Dan kan het kopje boven de tweede alinea bijvoorbeeld worden:
Ondertussen in de Ligusterlaan, Ondertussen bij de bakker, Ondertussen op mijn balkon
Ben je uitgegaan van ‘klein’ nieuws?
Dan kan het kopje boven de tweede alinea bijvoorbeeld worden:
Ondertussen bij de NASA, Ondertussen op het Binnenhof, Ondertussen op het Boekenbal
✒︎
Wat wordt het: een column, een dialoog, een strip? Of nog iets anders?
Ik ben benieuwd!
Af en toe een schrijfidee in je mailbox?
Meld je aan voor mijn tips & nieuwtjes.
Deel dit schrijfidee gerust met anderen, maar vermeld dan wel mijn naam.
Licentie: CC by-nc-sa. Commercieel gebruik is niet toegestaan.
.
Filmpje waar je vrolijk van wordt, voor ‘peuters van alle leeftijden’!
Dat werkt aanstekelijk…
Schrijfoefening:
1. Kies één van-A-naar-B-figuurtje uit.
2. Wat voor type is het? Geef hem een eigenwijze naam.
3. Hoe pakt hij het aan, hoe beweegt hij? Bedenk daar een nieuw woord voor.
4. Gebruik die naam en dat woord in een versje of ultrakort verhaal over het gekozen figuurtje.
5. Zoek naar een vorm die zijn karakter weerspiegelt: wat voor tempo, wat voor ritme past bij hem?
Een van de vaste decembergenoegens: de Nationale Wetenschaps Quiz.
Heerlijk, die verhitte discussies over zwembaden gevuld met maïzena, stinkscheten in jampotjes,
de draairichting van water in doucheputjes, en of het kwaad kan als je je eigen snot opeet.
De oervraag over bananen zat in editie 2000.
Elk jaar zijn er wel een paar vragen bij waar je een schrijfopdracht van zou kunnen maken.
In editie 2010 bijvoorbeeld deze twee:
Inspirerende vragen uit eerdere afleveringen van de NWQ:
✒ Waarom spugen lama’s?
✒ Hoe weet een pijnstiller waar je pijn hebt?
✒ Klinkt een draaiorgel op een koude winterdag hoger of lager dan op een warme zomerdag?
✒ Plassen vissen?
✒ Waarom is de aarde rond?
✒ Waarom is sneeuw wit?
✒ Waarom is het ’s nachts niet licht?
✒ Hoe komt een regenworm een zeer strenge winter door?
✒ Wat zie je het eerst als iemand je plotseling lopend inhaalt: vorm, kleur of beweging?
✒ Hoe spant een spin een draad tussen twee bomen die een stukje uit elkaar staan?
✒ Waarom kijken mensen soms in de lucht wanneer je ze een vraag stelt?
✒ Tot hoever kun je tellen?
✒ Kan een vallende ster op je hoofd vallen?
✒ Waarom wrijft een vlieg in zijn pootjes?
✒ Hadden mensen vroeger een staart?
Wat voor opdrachten krijg je in een schrijfcursus?
Elke week een andere – en nooit een die je verwacht!
Wil je een opdracht proberen?
Zet dan eens je tanden in deze oefening in vertelperspectief.