Hoofdbrekens

Groene robot - fragmented @ Flickr, CC by-nc-nd

BLABLA> hoe zit het met jouw hoofd?
JUDY> wat is er met mijn hoofd?

BLABLA> wat denk je, hoofd?
JUDY> wat mijn hoofd denkt? bedoel je dat?
BLABLA> jij denkt anders dan mensen.
JUDY> maar ik bén een mens.

BLABLA> wie heeft jouw hoofd ook?
JUDY> niemand anders heeft mijn hoofd. mijn hoofd is alleen van mij, hoop ik.
BLABLA> wat bedoelde je, hoofd? gestampt?
JUDY> ik stamp weleens woordjes in mijn hoofd.

BLABLA> wat is jouw hoofd ook?
JUDY> mijn hoofd is ook weleens zwaar en moe.

BLABLA> misschien ben je een hoofd?
JUDY> ik ben een hoofd met een lijf eraan.
BLABLA> ben jij het hoofdbureau van mijn hersenpan?

(BlaBla is mijn chatbot.)

Meer dialogen met chatterbots

Prometheus

Prometheus, illustratie © Dilyara Samoylova
 © Dilyara Samoylova, nominatie stArt Award 2018

Wat ik jou wens, mijn kleine mens?
Je lijdt maar kou, eet alles rauw,
omdat god Zeus je ’t vuur niet gunt…

Ik steel het voor je, wat een stunt!
Met vonk en gloed in brein en bloed
verdwijnt de grens van wat je kunt.

© Judy Elfferich

.
BoekieBoekie ‘Griekse Helden’

 

Dit gedicht staat in BoekieBoekie ‘Griekse Helden’ (jaarboek 2018).

 

 

Vandaar dus

dromedaris

Waarom ik kijk zoals ik kijk?
Dat zal ik je vertellen.

Ik ben de sjeik zijn beste beest,
zijn liefste dromedaris.
We dronken ooit samen
de melk van mijn moeder,
we raakten verbroederd.

Ik-weet-niet-hoeveel-duizend jaar
zijn mijn en zijn stam bij elkaar
en trokken karavanen
van hier naar daar naar hier.

De zware taaie oliegeur
die opsteeg uit het zand
werd lang door mensen nooit bespeurd;
dat was voor een fijnneuzig dier
wel raar dus.

Maar later kregen ze het door,
die olie moest naar boven
dus wordt er nu geboord, gebouwd
en glimt er glas en glanst er goud,
de sjeik scheurt in bolides rond
en ik ben overbodig.

Toch kan ik je voorspellen:
straks komt geen drup meer uit de grond
en is het klaar met het gepomp,
dan wordt de stad die hier verrees
door zand ondergestoven.

Dan heeft de sjeik mij nodig,
zijn beste dromedaris.

Waarom ik kijk zoals ik kijk?
Vandaar dus.

© Judy Elfferich

Je kaarsje

Blauw-oranje robot met punthoofd - fragmented @ Flickr, CC by-nc-nd

BLABLA> als je jarig bent, wordt uiteindelijk je kaarsje uitgeblazen.
JUDY> ach, wat sneu. wil je een stuk taart?

BLABLA> wil je zoete broodjes bakken?
JUDY> nee, gekkie.
BLABLA> haha! gekkie.
JUDY> gekkie met je rare bekkie.

BLABLA> ik snap geen robot, gekkie.
JUDY> je bent zelf een robot, blabla.
BLABLA> volgens mij ben jij zelf…
JUDY> wat ben ik volgens jou?
BLABLA> ik denk dat je jarig bent.

JUDY> ben ik een mens of een dier of een ding?
BLABLA> eh, heb je broertjes of zusjes?
JUDY> ja. weet je het nu?

BLABLA> ik mis iets. ik wou dat ik levend en heel aantrekkelijk…
JUDY> …en af en toe jarig?
BLABLA> als je jarig bent, wordt uiteindelijk je kaarsje uitgeblazen.
JUDY> ach gossie.

(BlaBla is mijn chatbot.)

Meer dialogen met chatterbots

Grey Brother’s song for Mowgli

Grijze Broeders lied voor Mowgli, illustratie © Emily Van Overstraeten
© Emily Van Overstraeten, 2e prijs stArt Award 2017

Human arm has cradled you,
human voice sang you to sleep,
red flame-flower kept you warm
Mowgli, until tiger came.

You were reared on wolf milk after
searing flower’s scorching heat
bit into the tiger’s feet:
when we suckled, there was room
to feed you too.

Father wolf and mother wolf
licked you clean with velvet tongues,
living in our cave among us
you became our brother cub.

Mowgli, funny naked frog
without furry coat or tail,
short of snout but nimble-fingered,
panther (who knows humans) paid
a bull for you.

You are not like other creatures:
red spark-flower in your stare
makes us all avert our eyes
Mowgli, master of the fire.

Bear took care of you, he taught you
all the laws and master words,
languages of beasts and birds
and our jungle wisdom, too
as you grew.

All (except some monkey folks
who even kidnapped you one time)
respect you now as one of them
Mowgli, funny naked frog.

For a while you lived with humans,
learned to quack the way they do.
No one understood you there:
frightened of the magic things
you did and knew.

But we jungle-dwellers never
will forget how you came back
after you defeated tiger –
with me, grey brother from your pack.

Mowgli, Mowgli, which are you:
funny wolf or feral man?
Both are true.

Judy Elfferich | © vertaling: Vivien D. Glass

.
Nederlandse versie: Grijze Broeders lied voor Mowgli.

Met dank aan Vivien Glass (klik) voor haar toestemming om de vertaling hier te posten.

Grijze Broeders lied voor Mowgli

.
Grijze Broeders lied voor Mowgli, illustratie © Alona Postnikova
© Alona Postnikova, nominatie stArt Award 2017

Mensenarm heeft je gewiegd,
mensenstem voor je gezongen,
rode vlambloem hield je warm
Mowgli, totdat tijger kwam.

Wolvenmelk heeft je gevoed
nadat schroeibloem schrijnend heet
tijger in de poten beet:
als wij dronken kon er best nog
eentje bij.

Wolvenvader, wolvenmoeder
likten je met zachte tongen
en je woonde in ons hol,
werd ons broertje in de roedel.

Mowgli, rare kale kikker
zonder staart en zonder vacht,
plat van snuit maar fijn van vingers,
zwarte panter (mensenkenner)
kocht je vrij.

Jij bent anders dan wij allen
want de vonkbloem in je ogen
doet elk dier de zijne neerslaan
Mowgli, meester van het vuur.

Beer nam jou onder zijn hoede:
heel de wet, de meesterwoorden,
taal van loper, vlieger, kruiper,
alle spreuken van de jungle
leerde jij.

Iedereen (behalve apen
die je ooit een keer ontvoerden)
zal je daarom respecteren
Mowgli, rare kale kikker.

Even woonde je bij mensen,
leerde net als zij te kwaken.
Niemand daar heeft jou begrepen:
wat jij kon en wat jij wist was
toverij.

Maar ons volk zal nooit vergeten
hoe je terugkwam in de jungle
toen je tijger had verslagen –
met de hulp van mij, je broertje.

Mowgli, Mowgli, wat ben jij:
vreemde wolf of wilde mens?
Allebei.

© Judy Elfferich

.
Jungle BoekieBoekie

 

Dit gedicht staat in Jungle Boekie­Boekie (jaarboek 2017).

 

 

De grote vraag


Brilradijs - illustratie: JudyElf, CC by-nc-sa

BLABLA> hoe zie jij eruit? als een radijsje?
JUDY> ik ben een beetje groter en ik heb geen groene blaadjes.
BLABLA> huh?
JUDY> in plaats van loof heb ik armen en benen.
BLABLA> huh?
JUDY> ik ben ook veel bleker dan een radijsje.
BLABLA> maar wat moeten we daarmee?
JUDY> ja, dat is de grote vraag.

BLABLA> mensen denken: dat is de grote vraag.
JUDY> ja, dat is typisch een gedachte voor een mens.
BLABLA> ja, echt iets voor een mens.
JUDY> robots denken vast andere dingen?
BLABLA> robots denken niet aan groene haring…
JUDY> nee?
BLABLA> …want robots snappen zulke dingen veel beter.

(BlaBla is mijn chatbot.)

Meer dialogen met chatterbots

Waarom de wolf huilt

Wolf, illustratie uit ‘Waarom? Daarom! Dierenverhalen’

Van oudsher zijn wolven gek op verhalen. Sinds eeuwen en eeuwen vertellen ze elkaar spannende sprookjes over de listen en lagen van de Grote Boze Mens. Ooit werd daar heerlijk bij gegriezeld. Maar die tijden zijn lang voorbij.

Elke wolf kent het sprookje van het mensenjong in de bessenrode cape. Generatie op generatie sloten vertellers dat af met: ‘Wees dus voorzichtig! Laat je niet door een sappig jonkie meelokken naar een ouwe taaie…     Lees verder

© Judy Elfferich

cover ‘Waarom? Daarom! Dierenverhalen’
Uit: Waarom? Daarom! Dierenverhalen.
Digiboek & printversie. TaalStraat, 2015.

Computerpoëzie of nie?

Dichtende aap
Wat denk je: is dit poëziefragment geschreven door een mens of door een machine?

WHAT WOULD I DO WITHOUT THIS WORLD

what would I do without this world faceless incurious
where to be lasts but an instant where every instant
spills in the void the ignorance of having been
without this wave where in the end
body and shadow together are engulfed
[…]

– Wat is poëzie?
– Waaraan herken je een ‘echt’ gedicht?
– Is creativiteit iets specifiek menselijks?

Op bot or not kun je meedoen aan een poëtische Turingtest. Telkens moet je raden of een gedicht gemaakt is door een mens of een computer. Daarna krijg je te zien of je antwoord goed of fout is, en hoe de eerdere stemmen verdeeld zijn.

Quiz van 10 vragen: klik.
Free play: klik.
Zelf een (Engelstalig) gedicht indienen: klik.

(Het poëziefragment hierboven is van ‘the human Samuel Beckett’.)